Een brug bouwen

Enkele weken ben ik nu in Hanoi neergestreken. Doordat het laatste operatieproject is uitgesteld heb ik geruime tijd gehad om de stad te verkennen. Wat doe je dan zoal om iets van het leven hier mee te krijgen? Beetje lezen, koffie drinken, museumpje doorslenteren, shoppen, biertje drinken, filmpje maken, stappen, uitslapen, filmpje kijken, verhaaltjes schrijven, rondfietsen, verdwalen (de laatste twee horen bij elkaar overigens), thee drinken op de stoep, hardlopen, fashionshows afgaan, eetstalletjes ontdekken, nog meer koffie drinken, slapeloze nachten, uit mn neus eten, stroomuitvallen overleven bij 45 graden Celcius etc (niet per se in deze volgorde bij nader inzien)....

Een aantal activiteiten onderneem ik alleen (ik wil liever niet met andere mensen uit mijn neus eten) en andere doe ik samen met mensen die ik hier ben tegengekomen. Zo ga ik regelmatig koffie drinken en stappen met aantal Vietnamese studenten, die ik heb leren kennen via iemand in Nederland. Heel grappig, was een keer aan het eten in een restaurant toen een ober hoorde dat ik naar Vietnam zou gaan en me het nummer van zijn vriendinnetje (Lenn) in Hanoi gaf. Zij heeft 4 jaar in Amsterdam gestudeerd dus zij wist wel wat ze met een Amsterdammer aan moet. Ik haar dus gebeld en blijkt superleuke meid te zijn, dus nu maken we elk weekend de stad onveilig met een groepje likeminded people. Toevallig gaat zij volgende week weer voor twee jaar naar Amsterdam om daar een master te doen dus de volgende keer (na dit weekend) dat ik haar ga zien zal in Amsterdam zijn...

In eerste instantie was ze van plan om een baan in Hanoi te zoeken waar ze met haar International Business & Marketing studie terecht zou kunnen. Je zou denken dat iemand die in het buitenland heeft gestudeerd een stapje voor heeft op de rest, nou dat werkt hier dus heel anders. Het begrip Viet kieu ( overseas Vietnamese) kan hier verduidelijking scheppen. Vietnamesen die een tijd lang of permanent in het buitenland wonen worden gezien als Vietnamesen die hun land hebben verlaten (lees: verraden) en krijgen eenmaal terug een secundaire behandeling van de locals. Ook wijkt het taalgebruik van overseas Vietnamesen af van de lokale toon wat ook weer voor een onmiskenbare kloof zorgt. Dat een studie in het buitenland eerder handicap kan zijn dan meerwaarde blijkt uit het verhaal dat Lenn mij vertelde over haar sollicitatie bij een grote Vietnamese bank. In plaats van dat zij duidelijk kon maken waarom zij geschikt zou zijn voor the job, werd het eerder een verhoor waarin zij zichzelf met hand en tand moest verdedigen. De interviewer was een Vietnamees van gemiddelde leeftijd, die zelf nog nooit Vietnam uit was geweest. Zonder acht te slaan op haar CV, vroeg hij haar of zij wist wie Michael Phelps was. Zij wist dat hij een zwemkampioen was, waarna de interviewer haar duidelijk maakte dat 'hij in het water misschien wel een kampioen was, maar als je hem op het land zou zetten zou hij een belabberde hardloper zijn'. De sollicitatie ging verder. Of ze wist welke leerstijlen Amerika en Europa erop nahouden. Zij dacht dat het verschil lag in het gebruik van tussentijdse toetsen en eindtesten. Nou dat was natuurlijk veel te oppervlakkig. Of ze niet zelf kon bedenken dat Amerika altijd overal op voorbereid wilde zijn en dat ze in Europa meer geinteresseerd zijn in de samenvatting van een periode. Of dat nog niet genoeg irrelevant was moest ze ook specifieke websites en krantnamen opgeven die ze dagelijks las en wat het allerlaatste nieuws was dat ze had gelezen voordat ze naar deze sollicitatie kwam. Zij shockte hem door te vertellen dat ze de aandacht had laten vallen op een bericht dat een meisje de keel van een man (vermoedelijk een uitgehuwelijkte kandidaat die haar belaagde) had doorgesneden en nu naar de gevangenis moest....ook al is ze niet terug gebeld voor de positie, zo heeft ze in ieder geval een permanente indruk op hem achter gelaten...

Ander voorbeeld is een Vietnamees die net terug is van zijn studie in Australie, nu werkend voor een verzekeringsmaatschappij in Hanoi. Doordat hij in Australie te maken heeft gehad met een meer actieve manier van leren en participeren heeft hij nu enige moeite zich weer te schikken naar het hierarchische systeem van het Vietnamese bedrijf. Eigen initiatief en inbreng passen niet bij respect voor meerderen (zowel in gezag als in leeftijd). Dus ook deze jongen denkt erover om een master te doen in het buitenland. Een ander Vietnamees meisje die communicatie en pr doet van een chique restaurant annex loungebar zegt moeite te hebben met het aantrekken van het jonge, hippe Vietnamese publiek. Zij hebben geld zat, maar prefereren bia hoi (vers bier uit de tap wat voor 17 cent op de hoek van de straat kan worden genuttigd op miniscule krukjes) en karaoke boven de luxe (Westers geinspireerde) uitgaansgelegenheden. East meets West heeft in deze gevallen nog een lange weg te gaan. Ook al blijven culturele waarden en systemen daardoor intact, voor de nieuwe generatie die steeds meer oog krijgt voor wat er zich buiten de grenzen van Vietnam afspeelt zal de overbrugging een belangrijke taak worden.